Ποίοι είναι οι λόγοι της τεράστιας επένδυσης που γίνεται στη μουσική βιομηχανία; Και, σε τι οφείλεται η ακαταμάχητη προέλασή της; Η απάντηση στο ερώτημα δεν μπορεί παρά να είναι πολυσχιδής. Από τη σκοπιά μιας φιλοσοφίας και ιστορίας των Μέσων μπορεί κανείς να παραπέμψει στη μεγάλη τομή της όψιμης ρομαντικής μουσικής (Βάγκνερ), η οποία αναιρεί την αντίθεση μεταξύ μορφωμένων και αμόρφωτων, προωθώντας την επικοινωνία και τη δημιουργία νέων κοινοτήτων πέραν της εγγράμματης παιδείας. Παράλληλα με αυτή την ιστορική σήμανση, η μοντέρνα μουσική έρχεται να αντισταθμίσει την κυριαρχία της επιστήμης και του μοντέρνου ορθολογισμού, επέχοντας θέση ενός νέου μύθου (Lévi-Strauss). Το όνειρο του νεαρού Νίτσε, αλλά και άλλων ρομαντικών του 19ου αιώνα, για μια λαϊκή «μουσική κουλτούρα» έγινε – καλώς ή κακώς – πραγματικότητα από τη πολιτιστική βιομηχανία του 20ου αιώνα. Ιδιαίτερα η μουσική βιομηχανία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, εκμεταλλεύεται στο έπακρο ορισμένες νευροφυσιολογικές ιδιότητες του ανθρώπινου σώματος, όπως λ.χ. την ηδονή που κομίζει από την αναγνώριση πανομοιότυπων και επαναλαμβανόμενων ρυθμικών σχημάτων, υποβάλλοντας τέτοιου είδους επιδράσεις σε έναν ψυχοτεχνικό υπολογισμό. Τα αυτιά μας, ως γνωστόν (Lacan), συμβάλλουν στο σχηματισμό του ασυνείδητου περισσότερο από κάθε άλλο αισθητήριο όργανο, επειδή είναι συνεχώς ανοιχτά προς τον περιβάλλοντα κόσμο. Άρα, μέσω της μουσικής αναιρείται ο διαχωρισμός μεταξύ του Εγώ και του κόσμου. Εδώ πρέπει να βρίσκεται και η κρυφή γοητεία της μουσικής βιομηχανίας.

Διονύσης Καββαθάς